Obowiązek opłacania składek ZUS dotyczy wszystkich przedsiębiorców. Opłaty te obejmują składkę emerytalną, rentową, chorobową (ta niekiedy jest dobrowolna), wypadkową i zdrowotną. Poszczególne wpłaty umożliwiają otrzymywanie określonych świadczeń z tytułu choroby, macierzyństwa, niezdolności do pracy czy przejścia na emeryturę.
Podwyżki ZUS wprowadzane są co jakiś czas, a ich wysokość może być różna. W związku z odnotowaną na początku 2021 roku podwyżką ZUS wszystkie składki opłacane przez osobę prowadząca działalność gospodarczą wyniosły 1 457,49 zł. Była to niewielka zmiana w porównaniu do 2020 — jedynie 26,01 zł (1,8 proc.). Wysokość składki emerytalnej, rentowej czy chorobowej zależy od szacowanego wynagrodzenia w danym roku (przeciętnego) — prognozy zapisywane są w ustawie budżetowej.
Początkujący przedsiębiorcy korzystają z tzw. małego ZUS-u, oznaczającego opłaty na preferencyjnych zasadach. Ich wysokość obliczana jest zawsze na podstawie płacy minimalnej — jej wzrost prowadzi automatycznie do podwyższenia wysokości składek do ZUS-u. Dla przykładu — w roku 2021 podniesiono wynagrodzenie minimalne, w związku z czym przedsiębiorca rozpoczynający działalność musi zapłacić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych 647,59 zł, co oznacza podwyżkę o 38,45 zł (6,3 proc.) w porównaniu do roku 2020.
Aby uniknąć płacenia większych należności do ZUS-u, warto jak najdłużej korzystać z możliwych przywilejów. Jedną z propozycji jest mały ZUS — obowiązuje on przedsiębiorcę przez 24 miesiące. Osoba zakładająca firmę powinna dobrze zastanowić się nad datą rejestracji. Jeśli ustali termin rozpoczęcia działalności na drugi dzień miesiąca, będzie korzystać z prawa do opłacania składek na preferencyjnych zasadach dłużej niż przedsiębiorca, który rozpocznie działalność pierwszego dnia miesiąca. Nawet jeżeli zostanie wprowadzona podwyżka ZUS, nie będzie ona dużym obciążeniem.
Inną możliwością jest Mały ZUS Plus — program przeznaczony dla mikrofirm, których dochody nie przekroczyły 120 000. W tym przypadku wysokość miesięcznych opłat uzależnia się od dochodów. Z tej opcji mogą również korzystać przedsiębiorcy, którzy dokonują rozliczeń poprzez kartę podatkową i nie opłacają VAT-u. Podwyżka ZUS dotyczy tu tylko składki zdrowotnej — musi być ona opłacana w pełniej wysokości. Preferencyjnie, czyli zależnie od dochodów, traktuje się wpłatę na ubezpieczenie społeczne.
